GENEL AÇIKLAMA

Genel olarak konuyla ilgili kaynaklarda iş analizi, hareket ve zaman etüdü, metot analizi ve iş ölçümü ile iş basitleştirme ve ölçme gibi terimlerle ifade edilebilen iş etüdü kavramı, detayda bazı farklılaşmalarla tanımlanmaktadır. Bunlardan yaygın olarak kullanılanlarından biri, İngiliz standartlar Sözlüğü tarafından yapılan tanımlamadır. Buna göre İş Etüdü, gelişme olanağı yaratabilmek amacıyla, belirli bir olayı yada etkinliği ekonomiklik ve etkenlik yönünden etkileyen tüm kaynakları ve etmenleri dizgesel olarak araştırmaya yönelik ve insan çalışmasını geniş kapsamda inceleyen bir teknik olup özellikle metot(yöntem) etüdü ve iş ölçümü teknikleri için kullanılan genel bir terimdir.

Yukarıdaki uzun ve detaylı tanımlamaya karşılık daha kısa ve özlü tanımlamalarda yapılmaktadır. Bunlardan birine göre iş etüdü, bir işin analizinde kullanılan sistematik bir prosedürdür. Diğer bir taraftan Uluslar arası çalışma örgütü (ILO:International Labour Organization) iş etüdünü, tanımlanmış bir faaliyetin gerçekleşmesi için gerekli insan ve malzeme kaynaklarının en uygun kullanımını sağlamaya yönelik, metot etüdü ve iş ölçümü tekniklerinin oluşturduğu bir terimdir şeklinde tanımlamaktadır(Wild, sh:127).

Bu görüşler ışığında ve çalışmanın yaklaşımına uygun, genel bir İş Etüdü tanımı şu şekilde yapılabilir:

Tanımdaki üretken birimler ifadesi, belirli bir işi gerçekleştirmek üzere bir araya getirilen üretim faktörleri kombinasyonunu tanımlamaktadır. Bu çalışmada Endüstri Mühendisliğinde temel olan sistem perspektifi gereği tüm üretim faktörleri sistem yaklaşımı içinde değerlendirilecektir.

İŞ ETÜDÜ TARİHİ GELİŞİMİ

Ergonomi alanında ilk çalışmalar Frederick Winston Taylor tarafından 18. yy’ın ikinci yarısında başlatılmıştır. Taylor bir makine mühendisi olmasına rağmen işçilerin verimliliğini attırmak üzere metot etüdü, teşvikli ücret sistemleri vb. konularda çalışmalar yapmıştır. Taylor anatomi ve fizyoloji bilgilerinden yoksun olduğundan çalışmaları günümüzdeki ergonomi anlayışına tam olarak uymamaktadır.

Ergonomi çalışmaları daha sonraki yıllarda geliştirilen İş ve Zaman Etüdü ve Oksijen Tüketimi Hesaplama metotlarıyla devam ettirilmiştir. Daha sonra II. Dünya Savaşı sırasında makinelere aşırı önem verilmesinden kaynaklanan can kayıpları geliştirilecek her türlü araç ve gerecin tasarımında insan faktörünün de dikkate alınması yaklaşımını doğurmuştur.

Sonraki yıllarda ergonomik çalışmalar özellikle ordu bünyesinde sürdürülmüştür. Bu alanda yapılan çalışmaların çok dağınık ve farklı alanlarda uzman olan kişiler tarafından yapılmış olması çeşitli güçlükler doğurmuştur. Bu tür çalışmaların bir araya toplanıp belli bir disiplin altında devam ettirilmesi için çaba sarfedilmiştir.

Ergonomi terimi ilk olarak 1949'da Oxford üniversitesinde yapılan, anatomi, fizyoloji, antropoloji, psikoloji ve mühendislik bilimleri gibi alanlardan uzmanların bulunduğu bir toplantıda önerilmiştir. Bu toplantıda iş yaşamı ve iş koşullarının düzenlenmesi amacıyla yapılan tüm çalışmaların bir arada değerlendirilmesi kabul edilmiştir